ANA SAYFA

KARAMANOĞLU MEHMET BEY’İN HEYKELİ

Karamanoğlu Mehmet Bey’in Heykeli’nin yapıldığı yıllarda, kaidesine yazılacak yazının ne olması gerektiğine ve kutlama tarihi konusundaki o yıllarda verilmiş olan Türk Ocağının görüşü…

Karaman ili bu görüşe uyarak Türk Ocağının ifade ettiği yılı esas almıştır. Günümüzde de aynı şekilde buna uyulmaktadır.

________________________________________________________

KARAMANOĞLU MEHMET BEY’İN HEYKELİ

Prof.Dr.F.Nafiz UZLUK
(Türk Yurdu Dergisi, Haziran-Temmuz 1961, Sayı.297, Sayfa 27)

KARAMANOĞLU MEHMET BEY’İN HEYKELİ

Bundan önceki yazılarımda belirttiğim gibi Asya’daki Türk Saltanatlarını kuran Türkler. hükümet dili olarak halkın, ordunun konuştuğu Türkçeyi değil, eski İran geleneklerine uyarak Farsçayı resmî lisan gibi kabul etmek sureti ile bağışlanmaz yanlışlıkta bulunmuşlardır.

Büyük Selçukluların emmi uşakları olan Anadolu Selçukluları dahi, bu yanlış izden yürüyorlardı.

Halk Farsçayı bilmediği için kasabalara, köylere gönderilen devlet buyrukları, oralardaki Fakı dediğimiz hocalar, mollalar tarafından Türk ahalisine önce Farsça okuyor, sonra bunun Türkçe tercemesi yapılıyordu. Bu gün bile yahu şunun açık Türkçesi, hatta kaba Türkçesi nedir diye sormaklığımız, 1000 senedenberi gönüllerimizde birikmiş acı günlerin tatlı olmayan birer hatırasından başka bir şey değildir.

Oğuz boylarından Salur kabilesinden olan Karaman aşireti, Toros dağlarına uç beyi olarak yerleştirilmiş, civardaki Hıristiyan beyliği ile savaşarak oraları emirleri altına almışlardı.

Öyle anlaşılıyor ki diğer uçlardaki aşiretlerden ziyade Karamanlılar, Devlet dilinin Farsça olmasını hiç iyi karşılamıyorlardı. 1261 yılında Karamanlıların başına geçen Mehmet Bey Anadolu’nun karışıklıklarından bilhassa Mısır Türk padişahı Baybars’ın Elbistan ovasında Moğol çerisini yenip birçok ulu beylerini öldürdükten ve Kayseri’ye kadar geldikten sonra Mehmet beyle arkadaşlarına cesaret gelmişti. Geçen yazımızda da anlattığımız gibi Türkmen boyları arasında dolaşan adının henüz ne olduğunu iyice bilmediğimiz fakat cimri gibi kötü bir lakap takılan genç bir dervişi, Mehmet Bey Selçuklu Şehzadesi olarak ortaya çıkardı. Konya’yı zaptettiler. Onu Selçuklu tahtına oturttular, Mehmet bey de buna vezir oldu.

Gerçi İbni Bibi bu olayları 676 yılında göstermekte ise de doğru değildir. Çünkü Sahip Ata Fahreddin Ali (Selçukluların Başveziri olup Anadolu’da bıraktığı hayratlar dolayısıyle kendisine ben Türklerin Rockofeller’i demektedir) ‘nin iki oğlu Mehmet Bey ile Akşehir yakınlarındaki Değirmen Çayda döğüşürken şehit düştüler. Mevlâna’nın ortanca oğlu Mehmet Alâeddin Çelebinin zevcesi Gera Hatun Fahreddin Ali’nin kızı idi.

Hüseyin ve Hasan adlı bu İki değerli Türk çocuğunun cenazelerini Konya’ya getirerek Larende kapısı denilen yerin dışarısındaki Fahreddin Ali’nin Türbesine -mumyalayarak- gömdüler.

Türk güzel sanatlarının pırlantası diyeceğim olağan üstü süslerle bezenmiş bu türbede yatan gençlerin sandukaları başındaki tarih 24 Zilhicce 676’dır. Bu halde Mehmet Bey’in Farsçamı, yoksa Türkçemi olarak ünlettiğini henüz kesin olarak bilemediğimiz fermanın tarihi 10 Zilhicce 675 olması gerekir ki, bu milâdî tarihle 13 Mayıs 1277 yılına rastlar.

Mehmet beyin heykelini yapmak fikri hepimizi sevindirir. Bu aynı zamanda politik olmayan işlerde bile Türk milletinin kendi benliğine baktığını gösterir ki bu, devrimlerin en büyüğüdür. Yalnız ortaya bir güçlük çıkmaktadır. Şöyle ki: Ünlü Amiralimiz Barbaros Hayrettin paşanın çağdaşı Gemici Haydar yahut Niğâri denilen zat onun yüzünü görerek Topkapı sarayında bulunan portresini yapmış, üstüne de;

Gezenler görmediler mülki Rusi
Niğari, böyle yazdı Barbarosi

Burada yazmak resim etmek, tasvir etmek demektir. Bu resim elimizde olmasına rağmen Beşiktaş’ta dikilen Hayrettin paşanın heykeli buna benzemez.

XVIII. Yüzyılın ünlü ressamlarından olup İstanbul’da uzun yıllar oturmuş, III. Ahmet Saltanatının Lâle devrini, Nevşehirli Başvezir İbrahim paşanın ülkemize yenilikler getiren düşüncelerine iş halinde tanıklık etmiş Hollandalı Ressam Jean Baptist van Mour İbrahim paşanın birkaç tane resmini yaptığı halde bu gün Nevşehir’deki İbrahim paşa heykeli bu resimlere benzememektedir.

Durum böyle olunca bu işte çok dikkatli olmak icabeder.

Altına ne yazılacaktır.

Gazetelerde benim 21 yıl evvel Farsçadan çevirerek yayınladığımız İbni Bibi Selçuknamesinin başında yazdığım;

“Bu günden sonra divanda, dergahda, barigâhda, meydanda Türkçeden başka, dil kullanılmayacaktır” ibaresi -Tabiî bizim bu hizmetimiz asla anılmadan – gazetelerde tekrar edilmektedir.

Yazıcızade Ali’nin II.Murat (1421 – 1451) zamanında İbni Bibi’nin büyük Selçuknamesini Türkçeye çevirdiğinde bu ibareyi şöyle terceme etmiştir.

“Şimdengerü bir kimesne kapıda, divanda, mecalisde, seyranda Türki dilinden özğe söz söylemesünler”

İbni Bibi tarihinde şöyle der :

“Hiç kes badel yevm der divan-u, dergâh-u, Barîgâh-u, Meclis-u meydan cüz be zebanı Törk-i suhan ne Goyed” S. 696

Benim fikrim şudur. En üstüne Yazıcızadenin bu güzel Türkçe tercemesini, onun altına talik yazı ile İbni Bibi’nin Farsça ibaresini, daha altına bu ibarenin Latin harfleriyle bir defa daha tekrarını, onun altına Konya, 10 Zilhicce 675 Perşembe/13 Mayıs 1277 deyip kesmelidir.

Böylelikle Türk çocuğuna memleketine hizmet edenleri aradan 700 yıl geçmiş olmasına rağmen milletimizin iyilikleri unutmadığını, unutamayacağını anlatmaktadır.

Şimdilik heykelini yapmak güç bile olsa hiç olmazsa bir taş üstüne bunları kazıp dikmelidir.

Heykeli için dahi bir yarışma açmalı o devire ait Selçuklu hükümdarlarının, vezirlerinin resimlerinden bir şeyler elde etmelidir.

Mehmet beyin hatırasını saygı ile analım.

1926’DA KARAMAN TÜRK OCAĞI

Türk Ocakları, inkılapçı karakteri ve inkılapların halka benimsetilmesi için çalışmalar yapmıştır.

Aşağıdaki belge, 14 Mart 1926 gününe ait Hakimiyet-i milliye gazetesinden alınmıştır. Bu tarihte Karaman Türk Ocaklıları İnkılap yolunda sarsılmayan kararlılıkla ve hızlı adımlarla yürüyeceklerine and içerler.

Bu belge; 1926 yılında Karaman7da bir Türk Ocağı şubesinin var olduğunu ve aktif olarak faaliyetlerini yürütmekte olduğunu göstermesi açısından önemlidir.

Karaman Türk Ocağı

Ocaklılar senelik dernekde medeniyet yolunda sarsılmaz bir imanla yürümeye and içdiler.

Karaman,12 Husûsi – Bugün senelik derneği toplayan Karaman Türk Ocağı ilk büyük celseyi (oturum, oturma) büyük mürşîdlerinin (yol göstericiler) namını taʻzîm (büyük sayma, saygı gösterme) ve tebcîl (ululama, ağırlama) eder.. açarken işâret buyurulan medeniyet ve saʻâdet yoluna sarsılmaz bir azm (niyet, kasıt) ve serî adımlarla yürüyeceklerine and içmişizdir.